Wie ontvangt de uitkering uit mijn levensverzekering of bancaire lijfrente bij mijn overlijden?
Bij het aangaan van een verzekering denken velen hier over na. Wat gebeurt er bij overlijden? Hebben mijn nabestaanden recht op een uitkering? Of vervallen de gelden aan de verzekeraar. Hoe zit dit nu ook al weer en wat zijn de verschillen tussen een verzekeringspolis en een bancair product. Tot slot, past de huidige begunstiging nog bij uw persoonlijke wensen? Of is er in de tussentijd iets veranderd waardoor er een wijziging nodig is.

Hoe werkt de begunstiging bij een verzekering
Bij een verzekeringspolis wordt er uitgekeerd op basis van de begunstiging als genoemd op de polis. In een testament daarentegen wordt (onder andere) vastgelegd wie tot erfgenamen worden benoemd. Wat in het testament wordt vastgelegd, geldt dus niet automatisch voor de uitkering van een levensverzekering. Volgens het Burgerlijk Wetboek vindt de aanwijzing van een begunstigde bij een verzekering plaats door een schriftelijke mededeling aan de verzekeraar door de verzekeringnemer. Deze ‘spelregel’ zorgt er dus voor dat de verzekeraar niet de inhoud van het testament volgt, maar de begunstiging op de polis. Wie van de nabestaanden recht heeft op de uitkering uit de levensverzekering wordt dus bepaald door de polisredactie.

Klopt de polis nog met de huidige situatie?
Met name in de gevallen waarin een testament wordt gemaakt of gewijzigd is het bovenstaande van belang. Past de begunstiging van de polis nog bij de nieuwe situatie?

Een voorbeeld ter verduidelijking:
Piet is overleden. Volgens het testament is Saskia, waarmee Piet een samenlevingsovereenkomst heeft afgesloten, zijn enige erfgename. In het testament heeft Piet zijn twee kinderen uitdrukkelijk onterfd. Tussen Saskia en de kinderen van Piet ontstaat een geschil over de vraag wie recht heeft op de uitkering van de levensverzekering die Piet had afgesloten. De (standaard)begunstiging op de polis luidt als volgt:
1. De verzekeringnemer.
2. De weduwe van de verzekeringnemer.
3. De kinderen van de verzekeringnemer.
4. De erfgenamen van de verzekeringnemer.

De uitkering komt toe aan de kinderen van Piet omdat Piet met Saskia geen huwelijk of geregistreerd partnerschap had gesloten en de levensverzekeringuitkering buiten de nalatenschap om wordt ontvangen. De begunstigde op de polis heeft ten aanzien van de levensverzekeraar immers een zogeheten zelfstandig recht. Het verzekerde kapitaal wordt uitgekeerd aan de op de polis genoemde begunstigde(n), ook al zou dit in het testament anders zijn bepaald.

Indien Piet de levensverzekeringuitkering bij Saskia terecht had willen laten komen (hetgeen gezien de inhoud van zijn testament voor de hand ligt), dan had Piet dit moeten regelen bij de verzekeraar door de begunstiging op de polis te wijzigen.

Hoe werkt een bancair product
Hier werkt het anders. Het grote voordeel van een lijfrente bankspaarrekening ten opzichte van een lijfrenteverzekering is dat het lijfrentesaldo altijd wordt uitgekeerd aan de erfgenamen. Wie dat ook zijn. Banksparen voor een lijfrente kent twee varianten: de opbouwrekening en de uitkeerrekening. Voor beide varianten geldt dat uit een testament of volgens het wettelijk erfrecht blijkt wie de erfgenaam is (of erfgenamen zijn) voor het saldo op de rekening. Er is wel verschil in de afwikkeling voor een opbouw- of een uitkeerrekening.

De uitkeerrekening
Overlijdt de rekeninghouder van een uitkeerrekening dan gaan de uitkeringen op deze rekening over op de erfgenaam. Ook hier blijkt weer uit het testament wie de erfgenamen zijn. Is er geen testament dan volgt men het wettelijk erfrecht.

Een voorbeeld: De heer Jansen stort € 100.000 op een uitkeerrekening. De uitkering bedraagt in dit voorbeeld € 500 per maand. Hij ontvangt deze uitkering gedurende 20 jaar. Helaas overlijdt de heer Jansen na 3 jaar. Volgens het testament is zijn vrouw zijn erfgenaam en vanaf dat moment ontvangt zij de maandelijkse uitkering en die ontvangt ze dan ook voor de resterende 17 jaar. De lopende oudedagsuitkering wordt dus doorgezet. Maar helaas overlijdt ook na 5 jaar mevrouw Jansen. Volgens erfrecht zijn haar twee kinderen haar erfgenamen en zij ontvangen nu beiden € 250. En dat gedurende de resterende 12 jaar.

De opbouwrekening
Als het lijfrentekapitaal op een lijfrente-opbouwrekening staat en de rekeninghouder overlijdt dan wordt de lopende opbouwrekening beëindigd. De erfgenamen moeten zich melden bij de bank en horen welke stukken de bank nodig heeft om het saldo uit te keren aan de erfgenaam. Het saldo dat wordt uitgekeerd is niet vrij te besteden door de erfgenaam. Deze moet namelijk een nabestaandenlijfrente aankopen.

Belangrijk verschil met een normale erfenis
Normaal gesproken mogen de erfgenamen samen bepalen hoe de erfenis verdeeld wordt. De zoon kan bijvoorbeeld kiezen voor een auto met een waarde van € 10.000 en de dochter kan kiezen voor een spaarrekening met een saldo van € 10.000. Maar als zoon en dochter een uitkeerrekening erven dan moet de uitkering in twee gelijke delen uitgekeerd worden. Doet men dat niet dan kan er volgens de fiscus sprake van fiscale afkoop.

Controleer of je eigen product aansluit bij de gewenste begunstiging
Een wijziging in de persoonlijke situatie komt vaak voor maar wij zien weinig veranderingen in een begunstiging. Is uw begunstiging nog juist? Mocht u vragen hebben, schroom niet om contact met ons op te nemen. Polissen en/of rekeningen welke via ons kantoor lopen, kunnen we veelal eenvoudig controleren. Mocht u ook polissen buiten ons kantoor om hebben, dan willen wij u ook zeker helpen, doch bedragen de kosten in dat geval € 135,- exclusief BTW per uur.