Op 29 februari 2024 verscheen het eindrapport van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS). Als vervolg op de eerste probleemanalyse die de commissie in het najaar van 2023 presenteerde, moet het eindrapport een aantal oplossingsrichtingen presenteren. In het OCTAS-rapport lezen we drie uitgewerkte varianten voor een toekomstig arbeidsongeschiktheidsstelsel. Grofweg geeft OCTAS drie scenario’s die oplopen in mate van wijziging van het huidige stelsel.

Variant 1: Huidig stelsel beter maken

De eerste oplossingsrichting die OCTAS aanbiedt is het verbeteren van het huidige stelsel. Die verbetering zit hem met name in versimpeling en verbreding van primair de re-integratieverplichtingen tijdens en na de periode van loondoorbetaling bij ziekte, alsmede vereenvoudiging van de huidige WIA-regelingen.

Variant 2: Werk staat voorop

In het WIA-stelsel wordt vastgesteld of een werknemer voldoende arbeidsongeschikt is voor een uitkering en daarna ligt de nadruk op re-integratie. In de tweede door OCTAS voorgestelde variant wordt deze volgorde omgedraaid. Na de periode van loondoorbetaling bij ziekte / Ziektewet en de twee jaar wachttijd voor zelfstandigen volgt voor alle werkenden een periode met de nadruk op re-integratie. Pas na die periode wordt arbeidsongeschiktheid definitief vastgesteld.

Variant 3: Basis voor werkenden

De laatste variant doet denken aan de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet (AAW) en de oplossingsrichting die de commissie Borstlap ruim vier jaar geleden beschreef. Het gaat om een arbeidsongeschiktheidsstelsel voor alle werkenden. OCTAS stelt voor om de wachttijd op twee jaar te houden, met loondoorbetaling bij ziekte en Ziektewet voor werknemers en private oplossingen voor zelfstandigen.

En nu?

Volgens OCTAS is het tijd voor een fundamenteel debat over de toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel. Naast die discussie wordt er wat betreft de commissie gestart met pilots en experimenten om hun voorstellen eerst op kleinere schaal te testen en te evalueren. Deze evaluaties kunnen vervolgens waardevolle informatie geven over wat wel en niet werkt en kunnen helpen bij het zetten van de volgende stappen. De voorstellen moeten volgens OCTAS wel eerst verder uitgewerkt worden, voordat ze getest kunnen worden. Het is cruciaal dat deze uitwerking in samenspraak gebeurt met de mensen met een arbeidsbeperking, professionals, uitvoeringsorganisaties, verzekeraars en werkgevers.

Alle voorgestelde varianten grijpen in meer of mindere mate in op ons huidige sociaal zorgstelsel en lijken een behoorlijk budget te vergen. Een echte omvorming van ons huidige stelsel kan daarom nog wel enige tijd op zich laten wachten.

Wij houden u uiteraard op de hoogte van de toekomstige ontwikkelingen zodat wij samen met u tijdig de juiste keuzes kunnen maken aangaande uw (verzekerbare) arbeidsvoorwaarden.

Bron: Enkwest